Bảo Yên là một huyện cửa ngõ phía Nam của tỉnh Lào Cai, nằm trong vùng thung lũng sông Hồng và sông Chảy, có tuyến đường cao tốc Hà Nội – Lào Cai, quốc lộ 279 và QL 70 chạy qua và tuyến đường sắt Hà Nội Lào Cai chạy dọc theo lãnh thổ. Phía Bắc huyện Bảo Yên giáp huyện Bắc Hà (Lào Cai), phía Nam giáp huyện Văn Yên (Yên Bái), phía Đông giáp huyện Quang Bình (Hà Giang) và huyện Lục Yên (Yên Bái), phía Tây giáp huyện bảo Thắng (Lào Cai)
Là nơi sinh sống của dân tộc Kinh và 12 dân tộc thiểu số, điều này đem đến cho Bảo Yên sự phong phú về văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc. Nằm trong cơn bão hội nhập cộng với các chính sách đầu tư khuyến khích của nhà nước nên huyện Bảo Yênđã có những bước tiến mới trong phát triển kinh tế – xã hội, sự chuyển mình của huyện những năm gần đây đã mang lại một diện mạo hoàn toàn mới, đầy đủ và khang trang hơn. Thị trấn Phố Ràng nằm trên giao điểm giữa quốc lộ 70 và quốc lộ 279 là tiền đề quan trọng để phát triển Thị trấn trở thành đô thị loại 4 – một trong những thị xã của tỉnh Lào Cai trong tương lai.
Bảo Yên vốn là mảnh đất giàu truyền thống với 3 di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia đó là: Đền Bảo Hà, Đền Phúc Khánh, Đồn Phố Ràng và 2 di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh là Khu căn cứ CM Việt Tiến, Chiến thắng Đồn Nghĩa Đô và tới đây là di tích Đền Nghĩa Đô đang được hoàn tất hồ sơ để xếp hạng di tích cấp tỉnh là những điểm đến hấp dẫn du khách trên mọi miền tổ quốc.
Nhắc đến Bảo Yên là người ta nói ngay tới Đền Bảo Hà, đền thờ Thần Vệ quốc Hoàng Bảy, người đã có công lớn trong việc chiêu mộ và chỉ huy quân sỹ cùng nhân dân chống lại giặc ngoại xâm bảo vệ miền biên ải. Đền Bảo Hà, soi bóng xuống dòng sông Hồng, bên cây cầu nối đôi bờ, tạo nên cảnh quan du lịch tâm linh huyền bí. Hàng năm, lễ hội Đền Bảo Hà đươc long trọng tổ chức vào ngày 17/7 âm lịch.
Ngôi đền linh thiêng ngày càng thu hút đông đảo du khách thập phương trên khắp mọi miền tổ quốc về dâng hương và chiêm bái. Ngoài ý nghĩa tâm linh, đền Bảo Hà còn là nơi để người dân Việt Nam tự hào hơn về truyền thống ngàn năm văn hiến của dân tộc.
Ngoài ra, huyện còn có một hệ thống các di tích lịch sử khác đang được quan tâm đầu tư, trùng tu, tôn tạo để nâng tầm di tích. Một điểm du lịch tâm linh cũng rất nổi tiếng của huyện Bảo Yên đó Đền Phúc Khánh nằm trong quần thể Thành cổ Nghị Lang, là nơi thờ các vị chúa Bầu, Vũ Văn Uyên và Vũ Văn Mật, đã có công phò giúp vua Lê ổn định triều Trần thế kỷ XVI-XVII xây dựng căn cứ chống lại nhà Mạc. Ngôi đền tọa lạc trên đỉnh đồi Tấp, tại trung tâm thị trấn Phố Ràng, cách Đền Bảo Hà 24km theo QL 279.
Sau khi du khách đã hành lễ tại các điểm du lịch tâm linh, thắp nén hương thơm cầu cho gia đình sức khỏe, tài lộc, bình an và đắm mình theo dòng lịch sử hào hùng của vị quan Hoàng Bảy và các vị chúa Bầu, nếu muốn tìm hiểu thêm về lịch sử cách mạng của mảnh đất Bảo Yên, du khách có thể đến với Đồn Phố Ràng, khu Căn cứ cách mạng Việt Tiến, hay chiến thắng Nghĩa Đô, Đền Nghĩa Đô đều là những nơi ghi dấu những trang sử về công cuộc đấu tranh giữ gìn nền độc lập dân tộc trên mảnh đất Bảo Yên.
Ngoài các điểm du lịch tâm linh là Đền Bảo Hà và Đền Phúc Khánh, Bảo Yên còn có các địa danh phát triển du lịch cộng đồng dọc theo QL 279. Tạm biệt dòng lịch sử chiến đấu hào hùng của các chiến sỹ tại Đồn Phố Ràng, hay khu Căn cứ cách mạng Việt Tiến, du khách tới các xã Nghĩa Đô, Vĩnh Yên, Tân Tiến, một dải đất đậm đà bản sắc dân tộc Tày, tới đây du khách sẽ được thưởng thức những món ẩm thực đậm chất các dân tộc vùng Tây Bắc trên chính những nếp nhà sàn truyền thống như: nộm hoa chuối rừng, cá suối nướng, vịt bầu lam ống nứa, bánh tro, xôi 7 màu… cụng ly với chủ nhà những chén rượu gạo, rượu thóc có vị của núi rừng, tình cảm thân thiện mến khách sẽ để lại ấn tượng tốt đẹp trong lòng du khách, đến một lần rồi muốn trở lại.
Cũng giống như người Tày trên cả nước, người Tày ở Nghĩa Đô trong một năm có khá nhiều các tín ngưỡng và nghi lễ quan trọng có liên quan đến nông nghiệp được tính theo nông lịch (tính theo tháng âm) của người Tày điển hình như là: Tết Nguyên đán, lễ hội lồng tồng, rằm tháng bảy (síp sí), lễ mừng lúa mới… Mỗi ngày Tết đều có một ý nghĩa riêng, có những nghi lễ và đồ cúng riêng, thường là những sản phẩm tiêu biểu cho từng mùa. Họ có bản sắc riêng trong lễ hội truyền thống được thể hiện trong kiến trúc nhà cửa, làng bản, các điệu múa then, đàn tính tẩu và hội ném còn… Khi đến với các điểm du lịch cộng đồng này, chúng ta còn có thể trải nghiệm với những tập quán trồng bông dệt vải, dệt thổ cẩm, trồng dâu nuôi tằm… của người dân ở nơi đây.
Ngoài ra, Bảo Yên còn có những thắng cảnh đẹp như động Vài Siêu (xã Thượng Hà), thác Xa (xã Tân Tiến)…; những món ăn dân tộc đặc sắc, hấp dẫn như: thịt gà canh kiệu, nộm rau bợ…; và các lễ hội đặc sắc của dân tộc Tày: Hội Đình của người Tày làng Già, lễ dâng trăng, hội Cốm rằm tháng Tám…
Bảo Yên với nhiều lợi thế để phát triển du lịch. Huyện đã và đang khai thác tiềm năng, tạo đột phá trong phát triển kinh tế từ ngành “công nghiệp không khói”. Mục tiêu giai đoạn 2016-2020, tổng lượt khách du lịch tăng 26,8%/năm, đạt 1 triệu lượt khách du lịch vào năm 2020, doanh thu từ hoạt động du lịch tăng bình quân 16,8%/năm, đạt 1.182 tỷ đồng. Những năm gần đây, huyện đã chú trọng đầu tư quy hoạch các di tích hướng tới du lịch tâm linh. Ngoài ra, huyện cũng đang xúc tiến nghiên cứu cho ra đời sản phẩm của những tour tuyến du lịch tâm linh, du lịch cộng đồng gắn với các điểm du lịch khác trong và ngoài tỉnh.
“Hội thảo phát triển du lịch huyện Bảo Yên giai đoạn 2015 – 2020” được tổ chức tại UBND xã Bảo Hà trong dịp lễ hội Đền Bảo Hà năm 2015 cũng đồng tình với những mục tiêu, định hướng phát triển du lịch của huyện Bảo Yên. Hội thảo cũng tổng hợp được những ý kiến đóng góp tầm cao rất thiết thực và sự hợp tác vùng miền của các tỉnh dọc sông Hồng đã tạo tiền đề và điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư vào lĩnh vực du lịch, hứa hẹn chắp cánh cho sự phát triển du lịch huyện Bảo Yên miền đất có 2 dòng sông.
Có thể đánh giá, Bảo Yên hội tụ khá đủ các tài nguyên về du lịch và nhân văn để phát triển một số loại hình du lịch như: Du lịch tâm linh, du lịch cộng đồng sinh thái. Từ những yếu tố trên.
Bảo Yên xác định phát triển du lịch tâm linh là vấn đề cấp bách và sẽ đạt được hiệu quả, vì vậy huyện đã đặc biệt quan tâm đến những vấn đề về nghiên cứu để ứng dụng phát triển du lịch theo hướng đi này./.