Đặc điểm của các loại cá chẽm
Cá chẽm (Lates calcarifer) là một loài cá thuộc họ cá vược (Percichthyidae), phổ biến ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. Cá chẽm có nhiều tên gọi khác như cá vược, cá chẽm bông, cá chẽm trắng, cá chẽm đen, cá chẽm bệt, cá chẽm mú…
1. Hình dáng và kích thước
Cá chẽm có thân hình thon dài, hơi dẹt, đầu nhỏ, mõm nhọn. Miệng cá rộng, hàm dưới hơi nhô ra, có răng sắc nhọn. Bên cạnh đó, cá chẽm có vây lưng dài và cong nhẹ, vây hậu môn ngắn và tròn. Vây ngực lớn, vây bụng nhỏ và gần mang. Loại cá này có thể đạt kích thước lớn, con trưởng thành có thể dài tới 1,8 mét, nặng hơn 100 kg. Tuy nhiên, cá chẽm thường được đánh bắt hoặc nuôi ở kích thước trung bình, từ 19-25 cm, nặng từ 0,5-2 kg.
2. Màu sắc
Cá chẽm có màu sắc đa dạng, tùy thuộc vào môi trường sống và tuổi của cá.
- Cá chẽm biển: màu xám bạc, có vằn đen hoặc đốm đen trên lưng, phần bụng trắng sáng.
- Cá chẽm nuôi: màu xám đen hoặc xám trắng, không có vằn hoặc đốm rõ rệt.
3. Môi trường sống
Cá chẽm là loài cá sống ở vùng nước mặn, nước lợ và nước ngọt.
- Cá chẽm biển: sống ở các rạn san hô, cửa sông, vùng biển ấm áp, các đảo, quần đảo dọc theo bờ biển Đông Nam Á.
- Cá chẽm nước lợ: sống ở vùng nước lợ cửa sông, đầm phá, ao hồ.
- Cá chẽm nước ngọt: có thể sống ở vùng nước ngọt sông suối, hồ, ao nuôi.
4. Tuổi thọ
Tuổi thọ của cá chẽm phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm môi trường sống, điều kiện nuôi dưỡng. Cá chẽm biển có tuổi thọ trung bình từ 10-15 năm. Cá chẽm nuôi có tuổi thọ ngắn hơn, từ 2-3 năm.
Cách nhận biết cá chẽm
Nhận biết cá chẽm không quá khó, bạn có thể dựa vào những điểm đặc trưng sau:
1. Quan sát ngoại hình
- Thân hình: Cá chẽm có thân hình thon dài, hơi dẹt, đầu nhỏ, mõm nhọn.
- Vây lưng: dài và cong nhẹ.
- Vây hậu môn: ngắn và tròn.
- Vây ngực: lớn.
- Vây bụng: nhỏ và gần mang.
- Màu sắc: xám bạc, có vằn đen hoặc đốm đen trên lưng, phần bụng trắng sáng (cá biển), xám đen hoặc xám trắng (cá nuôi).
2. Quan sát mắt và miệng
- Mắt: to tròn, có con ngươi đen.
- Miệng: rộng, hàm dưới hơi nhô ra, có răng sắc nhọn.
3. Quan sát vảy
- Vảy: nhỏ, dày, nằm sát thân, dễ bong tróc.
Lợi ích của cá chẽm đối với sức khỏe
Cá chẽm không chỉ thơm ngon mà còn giàu dinh dưỡng, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.
1. Nguồn protein dồi dào
Thịt cá chẽm chứa hàm lượng protein cao, cung cấp năng lượng, hỗ trợ phát triển cơ bắp, nâng cao sức đề kháng cho cơ thể.
2. Giàu axit béo omega-3
Axit béo omega-3 có nhiều trong thịt cá chẽm giúp hỗ trợ sức khỏe tim mạch, não bộ và thị lực.
3. Cung cấp vitamin và khoáng chất
Cá chẽm cung cấp nhiều vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể như: vitamin D, vitamin A, natri, kali,..
Bảng thành phần dinh dưỡng trong 100g cá chẽm:
| Thành phần dinh dưỡng | Hàm lượng |
|---|---|
| Năng lượng | 120 kcal |
| Protein | 20g |
| Chất béo | 2g |
| Carbohydrate | 0g |
| Vitamin D | 10 IU |
| Vitamin A | 55 IU |
| Natri | 100mg |
| Kali | 200mg |
4. Tác dụng chữa bệnh theo y học cổ truyền
Theo y học cổ truyền, cá chẽm có vị ngọt, tính mát, tác dụng lợi tiểu, an thai, hòa ngũ tạng, mạnh gân xương, trừ chứng lao ngược. Cá chẽm đặc biệt tốt cho người bị suy nhược cơ thể, thiếu máu, phụ nữ mang thai.
Các món ăn ngon được chế biến từ cá chẽm
Cá chẽm có thể chế biến thành nhiều món ngon, từ hấp, chiên, nướng, kho, nấu canh…
1. Cá chẽm hấp
Cá chẽm hấp là món ăn đơn giản nhưng rất ngon, giữ nguyên hương vị tươi ngon của cá, không bị mất chất dinh dưỡng. Cách chế biến:
- Chuẩn bị nguyên liệu:
- Cá chẽm tươi: 1 con (khoảng 1 kg)
- Hành tím: 1 củ
- Gừng: 1 củ
- Tiêu: 1/2 muỗng cà phê
- Muối: 1/2 muỗng cà phê
- Bột ngọt: 1/2 muỗng cà phê
- Lá chanh: 2 lá
- Sơ chế:
- Cá chẽm làm sạch, bỏ nội tạng, rửa sạch.
- Hành tím, gừng băm nhỏ.
- Lá chanh rửa sạch.
- Chế biến:
- Ướp cá chẽm với hành tím, gừng, muối, tiêu, bột ngọt, để khoảng 15 phút cho ngấm gia vị.
- Cho cá chẽm lên xửng hấp, hấp trong khoảng 15-20 phút cho chín.
- Rắc lá chanh thái sợi lên cá chẽm khi hấp chín.
- Ăn nóng cùng nước chấm mắm gừng.
2. Cá chẽm chiên giòn
Cá chẽm chiên giòn là món ăn rất thích hợp nhâm nhi cùng bia, rượu. Cách chế biến:
- Chuẩn bị nguyên liệu:
- Cá chẽm tươi: 1 con (khoảng 1 kg)
- Bột chiên giòn: 1 chén
- Trứng gà: 2 quả
- Hành tím: 2 củ
- Tỏi: 2 tép
- Ớt sừng: 2 quả
- Muối: 1/2 muỗng cà phê
- Tiêu: 1/2 muỗng cà phê
- Dầu ăn: 1/2 chén
- Sơ chế:
- Cá chẽm làm sạch, bỏ nội tạng, rửa sạch.
- Hành tím, tỏi, ớt sừng băm nhỏ.
- Trứng gà đánh tan.
- Bột chiên giòn pha thêm ít muối, tiêu, hành tím, tỏi băm nhỏ.
- Chế biến:
- Ướp cá chẽm với muối, tiêu, hành tím, tỏi băm nhỏ, để khoảng 15 phút cho ngấm gia vị.
- Lăn cá chẽm qua bột chiên giòn, sau đó nhúng qua trứng gà, lăn lại bột chiên giòn.
- Đun nóng dầu ăn trong chảo, thả cá chẽm vào chiên đến khi vàng đều là được.
- Vớt cá chẽm ra đĩa, để ráo dầu.
- Dọn ăn kèm với nước chấm chua ngọt.
3. Cá chẽm kho tiêu
Cá chẽm kho tiêu là món ăn đậm đà, rất thích hợp ăn cùng cơm nóng. Cách chế biến:
- Chuẩn bị nguyên liệu:
- Cá chẽm tươi: 1 con (khoảng 1 kg)
- Tiêu hạt: 1 muỗng cà phê
- Hành tím: 2 củ
- Tỏi: 2 tép
- Ớt sừng: 1 quả
- Nước mắm: 1 muỗng canh
- Đường: 1 muỗng cà phê
- Nước màu: 1 muỗng canh
- Dầu ăn: 1 muỗng canh
- Sơ chế:
- Cá chẽm làm sạch, bỏ nội tạng, rửa sạch.
- Hành tím, tỏi, ớt sừng băm nhỏ.
- Tiêu hạt rang thơm, giã nhuyễn.
- Chế biến:
- Ướp cá chẽm với hành tím, tỏi băm nhỏ, tiêu xay nhuyễn, nước mắm, đường, nước màu, để khoảng 15 phút cho ngấm gia vị.
- Đun nóng dầu ăn trong nồi, thả cá chẽm vào kho cho đến khi nước cạn, cá chín mềm.
- Thêm ớt sừng băm nhỏ vào kho cùng, khuấy đều.
- Múc cá chẽm kho tiêu ra đĩa, ăn nóng cùng cơm.
Kết luận
Cá chẽm là một loại cá ngon, bổ dưỡng, được yêu thích bởi nhiều người. Nắm vững cách nhận biết cá chẽm tốt, bạn có thể lựa chọn được những con cá tươi ngon, chế biến những món ăn hấp dẫn cho gia đình. Hãy cùng TDMUFLC khám phá thêm về cá chẽm và tận hưởng những bữa ăn ngon miệng và bổ dưỡng nhé!