1. Bưng quả là gì trong phong tục cưới hỏi của người Việt Nam?
Phong tục bưng quả là một trong các phong tục truyền thống không thể nào bỏ qua trong lễ cưới hỏi của người dân Việt Nam. Phong tục bưng quả tại nhiều khu vực địa phương trên nước ta còn có tên gọi khác là bưng lễ, bê tráp. Những người được nhà gái nhà trai chọn ra với số lượng nhất định trong đội bưng quả để thực hiện nghi lễ nhập và trao tráp khi lễ cưới hỏi diễn ra.
Bên nhà trai sẽ có đội bưng quả nam mang lễ vật đã được sự chuẩn bị sẵn của nha trai trước đó mang sang nhà gái bên này. Tiếp theo đội bưng quả nhà nữ sẽ người đón nhận việc trao lễ vật này của đội bưng quả. Lễ ăn hỏi sẽ thường tiến hành phong tục bưng quả này. Các nghi lễ cưới hỏi hiện nay đã rất nhiều trong việc đơn giản hoá do đó việc kết hợp lại trong lễ cưới và lễ hỏi trong đúng 1 ngày duy nhất thực hiện và được gọi là ngày đám cưới chính.
2. Đội bưng quả sẽ bao gồm những ai và có nhiệm vụ gì?
Bên nhà trai đội bưng quả sẽ được chọn từ những người thân, bạn bè hay đồng nghiệp của chú rể. Trong đội này sẽ chỉ có toàn nam giới so với chú rể nhỏ tuổi hơn chú rể và điều quan trọng là toàn bộ đều chưa kết hôn và lập gia đình. Trách nhiệm của đội bưng quả bên nhà trai sẽ phải mang các sính lễ vật vật đã chuẩn bị từ trước sang bên nhà gái. Trang phục phải giống nhau trong đội nhà trai khi thực hiện việc bưng quả, trang phục phải có nét dân tộc truyền thống và phải ăn mặc lịch sự. Nghi lễ trao tráp sẽ được nhà trai tiến hành khi tới nhà gái đối với dàn bưng quả
Không khác là mấy với đội bưng quả bên nhà trai thì bên nhà gái đội nhận mâm quả cũng được cô dâu chọn từ những người đồng nghiệp, người thân, bạn bè. Hiển nhiên là sẽ chỉ có toàn nữ giới trong đội hình này, so với cô dâu nhỏ tuổi hơn và cũng chưa kết hôn hay lập gia đình. Nhiệm vụ của đội dưng quả bên nhà gái là đón nhận các vật lễ trong hinh thức bưng quả mà nhà trai mang sang trao cho bạn. Trang phục cũng hoàn toàn giống với bên nhà trai phải có sự tương đồng về màu sắc, kiểu dáng, nét truyền thống và áo dài là trang phục thường được chọn lựa.
3. Quy trình và cách chọn bưng quả đúng cách
3.1. Quy trình
Trước ngày cưới thì sẽ diễn ra lễ trao mâm quả lễ vật vào ngày ăn hỏi nhưng cho đến nay các nghi lễ đã được đơn giản hoá và được tổ chức chung trong 1 ngày vì thế trong ngày cưới đó đã được nhận mâm quả thực hiện luống.
3.1.1. Giai đoạn chuẩn bị
Thông qua lễ chạm ngõ trước ngày cưới thì sẽ có cuộc gặp gỡ giữa 2 bên gia đình nhà gái và nhà trai để đàm phán bàn bạc đưa ra một số vấn đề liên quan thống nhất trong lễ cưới đối với các bạn trẻ đó. Ví dụ như thời gian rước dâu, việc chọn ngày cưới, nhà trai mang qua nhà gái số lượng mâm quả lễ vật số lượng bao nhiêu. Sau khi thống nhất xong các tráp lễ vật thì nhà trai sẽ chuẩn bị đầy đủ, để đem mâm quả qua nhà gái sẽ cho tuyển chọn các chàng trai đại diện và bên nhà gái cũng như vậy.
3.1.2. Giai đoạn trao mâm quả
Khi lễ cưới diễn ra thì bên đoàn nhà trai gồm ông bà bố mẹ chú rể cùng bạn bè người thân mang các sính lễ vật lễ đã chuẩn bị trong lễ cưới qua nhà gái. Mọi người sẽ tiến hành lễ trao nhận mâm quả trước cửa nhà sau khi 2 bên gia đình đã hoàn thành xong thủ tục chào hỏi. Việc trao đổi lì xì sẽ được thực hiện sau khi việc trao nhận dàn bưng quả, mân quả nhận xong với việc trả duyên cho nhau.
Đội bưng quả của 2 bên gia đình đều được chuẩn bị sẵn các bao lì xì. Việc trao lại các bao lì xì cho nhau sẽ được thực hiện khi hoàn thành xong nghi lễ trao nhận tráp. Quá trình này sẽ được hai bên gia đình thực hiện một cách hết sức niềm nở, vui vẻ và thân mật như việc 2 đội hình được trao duyên cho nhau. Giống như một lời chúc trong tương lai họ cũng sẽ có một đám cưới tượng tự thuận lợi và hạnh phúc.
3.1.3. Giai đoạn mở mâm quả
Sau khi diễn ra việc trao nhận mâm quả xong thì các thành viên của 2 bên gia đình sẽ ngồi xuống trò chuyện với nhau. Người đứng lên phát biểu bên nhà trai là người đại diện với nội dung bên đoàn nhà trai giới thiệu có những ai, đến đây hôm nay vì lý do gì, các lễ vật cưới gồm gì giới thiệu sau đó mới người đại diện nhận lễ bên nhà gái sau đó đồng ý làm lễ kết hôn cho đôi bản trẻ.
3.1.4. Giai đoạn cô dâu ra mắt và làm lễ gia tiên
Cô dâu sẽ được ra mắt sau khi chú rể đón ra khỏi phòng và chào hỏi gia đình 2 bên. Trong những vật lễ được nhà trai mang sang thì mẹ của cô dâu sẽ lấy một số lễ vật đặt lên trên bàn thờ gia tiên để tiến hành việc cúng bái tổ tiên nhà cô dâu. Chú rể cô dâu sẽ cùng thắp hương cho tổ tiên trước bàn giờ gia tiên.
3.1.5. Giai đoạn nhà gái lại quả
Sau khi các vật lễ trong mâm quả được nhà gái nhận hết thì các vật lễ cưới được chia lại một phần mang về cho bên nhà trai và nghi thức lại quả chính là hình thức này. Thay vì dùng dao kéo thì họ sẽ làm luôn bằng tay số chẵn thường sử dụng đồ lại quả. Không được đóng nắp mâm quả mà phải để ngửa khi trả chúng.
3.2. Cách chọn đội hình bưng quả sao cho đẹp mắt?
3.2.1. Chiều cao và vóc dáng
Trong đội hình bưng quả thì điều quan trọng nhất chính là chiều cao. Cả bên nhà trai hay bên nhà gái thì đội hình này đều phải tương đương nhau về chiều cao. Nên chọn dàn bưng quả có chiều cao thấp hơn chú rể nếu như cô dâu chú rể đều có chiều cao tốt. Khi lên hình thì sẽ rất hài hoà nếu sắp xếp đội hình đúng như vạt lúc đó thì người nổi bật chính là cô dâu và chú rể.
Tuy nhiên việc chiều cao tốt không phải chú rể hay cô dâu nào cũng có thể sở hữu mà không phải ai cũng có chiều cao giống nhau xêm nhau để chọn bưng quả được do đó một cách hay là chọn các trang phục của chú rể cô dâu nổi bật hơn những người bê tráp để tránh bị lu mờ trong việc chọn trang phục.
3.2.2. Số lượng đội hình bưng quả
Lễ vật được chọn theo số lẻ từ miền Bắc trở ra các tỉnh từ Huế như 15 tráp,. 11 tráp,..7 tráp,…Ngược lại hoàn toàn số chẵn lại được chọn đối với phong tục người miền Nam với hàm ý rằng sẽ không bị chia rẽ những cặp đôi lấy nhau. Số lượng 6 và 8 tráp là con số phổ biến được chọn tại miền Nam vì nó tượng trưng với biểu tượng con số tài lộc. Cho nên hai gia đình trước khi mang sinh lễ sang phải thống nhất số lượng để chọn đội hình phù hợp nhé.
4. Em gái có được tham gia bưng quả cho chị gái hay không?
Những người bưng mâm quả và là người nhỏ tuổi hơn chú rể chưa lập gia đình chưa kết hồn, còn đội nhận tráp cũng có số tuổi nhỏ hoặc bằng cô dâu là gái chưa có gia đình chưa kết hôn đó là theo phong tục truyền thống của người Việt. Việc em gái bưng quả cho chị gái sẽ có sự khác nhau về quan niệm đối với mỗi địa phương. Một số nơi suy nghĩ rằng người em sẽ trắc trở trong tình duyên và thiếu sự may mắn khi bưng quả cho chị gái. Ngoài ra cũng có nhiều nơi cho rằng việc em gái vào đội hình bưng quả cho chị gái hêt sức bình thường không có gì mà phải sợ sệt. Cách tốt nhất là bạn cứ làm theo quan niệm địa phương để về sau tránh những tiếng tăm không đáng có.
Hy vọng qua nội dung vừa rồi bạn đọc đã nắm được khái niệm bưng quả là gì và ý nghĩa quan trọng của nghi thức này trong lễ cưới truyền thống tại Việt Nam. Để nghi thức được diễn ra trọn vẹn phát huy nét văn hoá đặc trưng của dân tộc cần có sự chuẩn bị chu đáo từ gia đình 2 bên. Cùng đón đọc trong những bài viết lần sau của timviec365.vn với nhiều tin tức khác được cập nhật.