Chợ Đập Đá (TX.An Nhơn, Bình Định) có từ những năm 1960, là trung tâm mua bán lớn của các phường, xã ở TX.An Nhơn và các huyện lân cận. Qua thời gian khai thác, sử dụng, chợ đã xuống cấp nghiêm trọng: các quầy, lô, sạp cũ kĩ, nhếch nhác; mặt bằng chợ hư hỏng; chợ quá tải khiến tiểu thương tràn ra buôn bán ngoài vỉa hè, lòng đường gây mất mĩ quan và TTATGT; các công trình xây dựng không còn an toàn… khiến việc kinh doanh của chợ không an toàn, hiệu quả và không đảm bảo vệ sinh môi trường và an toàn cháy nổ…
Trước sự phát triển về kinh tế, văn hóa, xã hội của tỉnh Bình Định nói chung và TX.An Nhơn nói riêng từ nay đến năm 2020, cần thiết phải xây dựng lại chợ Đập Đá đạt chuẩn hạng 1 với tiêu chí là một chợ hiện đại, văn minh, tạo điểm nhấn về cảnh quan đô thị ở địa phương nhưng vẫn mang nét truyền thống; phục vụ tốt nhất, hiệu quả nhất cho tiểu thương và người dân; góp phần phát triển KT-XH ở địa phương; thực hiện theo chủ trương XHH của Nhà nước về đầu tư và phát triển chợ…
Chợ Đập Đá mới
Ngày 23/12/2015, Cty CP KS Hoàng Yến được UBND tỉnh Bình Định cấp GCN đầu tư số 35121000381 để đầu tư xây dựng và KD chợ Đập Đá mới. Chợ Đập Đá mới có diện tích XD là 5.920,56 m2, với tổng số vốn đầu tư xây dựng là 35 tỉ đồng. Trong đó vốn vay là 20 tỉ, vốn nhà đầu tư là 15 tỉ đồng. Chợ Đập Đá mới là chợ loại 1, là công trình cấp 2, có 2 tầng, bậc chịu lửa là bậc 2, quy mô hộ KD trên 500 hộ. Gồm: Khu nhà chính (1 trệt, 1 lầu) có diện tích 3.940 m2; Khu nhà lồng A+B nhà vòm, mái che, nền bê tong 1.573 m2; hệ thống mương, hố ga thoát nước mua, cống và bể xử lý nước thải công suất 30 m3 / ngày đêm đạt tiêu chuẩn theo quy định trước khi thải ra môi trường; trạm hạ thế 300 KVA; hệ thống chữa cháy; khu để xe, đường giao thông nội bộ; hệ thống nhà vệ sinh rộng rãi, hiện đại để phục vụ tiểu thương và người dân… Tuy là chợ huyện nhưng ở chợ Đập Đá mới, Cty CP KS Hoàng yến còn đầu tư hệ thống thang cuốn để phục vụ cho việc kinh doanh và mua sắm ở tầng 2 được thuận tiện. Trong quá trình xây dựng và triển khai KD chợ, Cty CPKS Hoàng Yến tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của Nhà nước, địa phương và các cơ quan có liên quan.
Khi chợ xây dựng xong, Cty Hoàng Yến chuẩn bị các bước bốc thăm quầy sạp; thu tiền thuê quầy sạp và giao quầy sạp cho tiểu thương để đầu tháng 7 chợ sẽ đi vào hoạt động thì có một số đối tượng (không phải là tiểu thương) đã lôi kéo, kích động các tiểu thương khiếu nại Cty CP KS Hoàng Yến với nội dung: Chủ đầu tư không xây chợ tạm cho tiểu thương khi di dời tiểu thương sang chợ tạm để xây chợ mới; tiểu thương phải chịu giá thuê sạp 50 năm (gồm cả thời gian nhà đầu tư xây dựng chợ mới); thu tiền cọc tiểu thương đến 30% giá trị quầy sạp và muốn hủy phiếu thu tiền cọc của tiểu thương; phân lô và bố trí các ngành hàng trong chợ không hợp lý; lối đi trong chợ nhỏ chỉ khoảng 1m – 1m2; nhiều tiểu thương ở chợ cũ hiện không có quầy sạp để KD ở chợ mới; một sạp nhưng chủ đầu tư cho nhiều tiểu thương thuê… Ngoài ra nhóm người này còn đưa ra nhiều yêu sách không hợp lý về thiết kế, quy hoạch chợ đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt; đưa ra những yêu sách, khiếu nại những vấn đề mang tính lợi ích cá nhân… nhằm gây sức ép với Cty CP KS Hoàng Yến và BQL chợ. Mục đích là cản trở tiểu thương quay về chợ mới, gây ảnh hưởng đến hoạt động KD của nhà đầu tư và các tiểu thương ở chợ Đập Đá mới…
Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Văn Lâu, Chủ tịch HĐQT kiêm TGĐ Cty CP KS Hoàng Yến cho biết: “Khi nhận được Đơn khiếu nại của các tiểu thương và khi tiểu thương đến Cty, chúng tôi đã có rất nhiều buổi trả lời cho các tiểu thương về những thắc mắc của họ. Cụ thể như việc chọn mặt bằng chợ tạm để di dời các tiểu thương; việc di dời các tiểu thương và xây dựng cơ sở hạ tầng của chợ tạm… là do UBND TX An Nhơn thực hiện. Công ty CP KS Hoàng Yến chỉ hỗ trợ làm đường trong và quanh khu vực chợ để tiện cho việc đi lại và buôn bán của tiểu thương. Chi phí này Cty chúng tôi không tính vào Dự án vì nếu tính vào thì chi phí Dự án sẽ cao và đội giá cho thuê quầy sạp lên và tiểu thương sẽ phải thêm chi phí khi thuê quầy sạp.
Quan điểm của chúng tôi là: trước đây tiểu thương KD ngành hàng gì, ở vị trí nào của chợ cũ thì nay về vị trí ấy ở chợ mới và đảm bảo tất cả tiểu thương cũ đều có quầy sạp KD ở chợ mới. Sau đó nếu còn dư quầy sạp chúng tôi mới nhận tiểu thương mới. Chúng tôi sẽ hỗ trợ một phần về mặt tài chính, thời gian thuê, thời gian đóng tiền và tạo điều kiện thuận lợi nhất để các tiểu thương hoạt động hiệu quả ở chợ mới văn minh, lịch sự, hiện đại…Đó là tâm nguyện của chúng tôi khi đầu tư xây dựng một ngôi chợ truyền thống ở quê hương.
Hồ sơ pháp lý của Dự án chợ Đập Đá mới
Để biết số lượng chính xác tiểu thương vào kinh doanh ở chợ Đâp Đá mới; tránh tình trạng tiểu thương đăng ký ảo, đăng ký rồi bỏ sạp; đăng ký để giành chỗ và sang bán lại quầy sạp… và để đảm bảo cho tất cả tiểu thương cũ đều có quầy sạp buôn bán và có cơ sở để chúng tôi nhận số tiểu thương mới vào… chúng tôi yêu cầu các tiểu thương khi đăng ký vào chợ KD phải đặt cọc. Số tiền đặt cọc này sẽ tính trừ vào số tiền tiểu thương thuê sạp. Số tiền đặt cọc bao nhiêu là tùy khả năng và nhu cầu thuê sạp của tiểu thương. Do đó tiểu thương muốn có quầy, sạp KD ở Chợ Đập Đá mới thì phải đóng tiền cọc, phải đăng ký nhóm ngành hàng, dịch vụ KD tại chợ theo mẫu, bốc thăm số thứ tự quầy sạp, sau đó sẽ ký HĐ thuê mặt bằng KD với BQL chợ.
Khi giao nhận quầy sạp, tiểu thương sẽ phải trả 30% tổng số tiền của quầy sạp; đến cuối năm 2016 sẽ trả tiếp 20%. Còn lại 50% tiểu thương sẽ trả trong vòng từ 1- 10 năm (tùy theo nhu cầu, nguyện vọng và khả năng tài chính của tiểu thương. BQL chợ sẽ xem xét, quyết định thời gian trả khi tiểu thương ký HĐ với BQL chợ). Nếu tiểu thương thuộc diện khó khăn nhưng ký HĐ thuê 48 năm chúng tôi sẽ xem xét, hỗ trợ cho trả 50% còn lại trong khoảng 10 năm; những tiểu thương có khả năng về tài chính chúng tôi sẽ tính toán và thống nhất với tiểu thương thời gia trả. Như vậy nếu tiểu thương ký HĐ thuê 48 năm mà trả tiền ngay hoặc trả trong thời gian ngắn sẽ rất có lợi (chỉ trả khoảng 30.000 đồng/m2/tháng). Chúng tôi cũng có hình thức cho tiểu thương thuê quầy sạp trả tiền hàng tháng, thuê ngày và phải đặt tiền cọc theo diện tích và giá trị của quầy sạp mà tiểu thương thuê.
Khi chợ mới hoạt động chúng tôi ưu tiên cho những tiểu thương kinh doanh lâu năm ở vị trí của chợ cũ trước đây. Do đó, có một số tiểu thương phía sau chợ có nguyện vọng kinh doanh tại vị trí cũ và đóng tiền thuê quầy sạp ngay thì chúng tôi sẽ ưu tiên vị trí đó cho họ. Tất cả tiểu thương ở chợ Đập Đá mới đều thuê quầy sạp theo trình tự, thủ tục, giá và thời gian thuê theo HĐ ký kết với BQL chợ.
BQL chợ sẽ bố trí lại vị trí KD của một số ngành hàng cho phù hợp với thiết kế và quy hoạch được phê duyệt của chợ mới. Chúng tôi chú trọng đến công tác hiện đại, văn minh, an toàn PCCC cho tất cả các quầy sạp. Đặc biệt công tác VSATTP chúng tôi tuân thủ nghiêm ngặt với các quầy thực phẩm như: tất cả các quầy đều có mái che cao, thoáng; có kệ cao hơn mặt đất cho các quầy thịt, cá để các tiểu thương trưng bày sản phẩm, không để sản phẩm dưới đất bán như chợ cũ; có chỗ để thau chậu để không chiếm diện tích KD và lối đi; có rãnh thoát nước thải; quầy rau củ quả sẽ đưa vào các kiot rất văn minh và sạch sẽ thuận lợi cho người mua và người bán”…
Về giá cho thuê quầy sạp, ông Lâu cho biết: Theo QĐ số 30/2016/QĐ-UB ngày 24/5/2016 của UBND tỉnh Bình Định thì mức thu, quản lý và sử dụng phí chợ đối với chợ Đập Đá mới áp dụng cho các tổ chức, hộ, cá nhân buôn bán tại chợ là từ 70.000 đồng đến 120.000 đồng/m2/tháng. Điểm KD không cố định ngoài chợ là 8000 đồng/ người/ngày. Khi triển khai thực hiện, Cty sẽ có các ưu đãi cho tiểu thương như: giảm 50% tiền thuê năm đầu cho các tiểu thương, hỗ trợ chi phí 500.000 đồng/ tiểu thương khi họ dời về chợ mới…
Theo kế hoạch, Chợ Đập Đá mới sẽ xây dựng hoàn thành và đưa vào hoạt động trong vòng 18 tháng nhưng Cty CP KS Hoàng Yến đã rút ngắn thời gian thi công và hoàn thành chợ nhằm giúp tiểu thương có chỗ buôn bán KD ổn định, chấm dứt buôn bán ở chợ tạm. Hiện chính quyền địa phương đã chấm dứt hoạt động chợ tạm và yêu cầu tiểu thương di dời về chợ mới. Dự kiến đầu tháng 7 này các tiểu thương sẽ vào hoạt động tại chợ mới vì chợ đã hoàn tất các hạng mục. Ông Lâu còn cho biết thêm: “Căn cứ vào góp ý hợp lý và thực tế của chợ, chúng tôi sẽ có những chỉnh sửa nhằm phục vụ tốt nhất cho việc KD của các tiểu thương ở chợ mới. Chúng tôi cũng sẽ có chính sách hỗ trợ về giá thuê, thời gian thuê quầy sạp cho các hộ, cá nhân diện chính sách và diện nghèo ở địa phương và các huyện lân cận. Đây là tấm lòng của chúng tôi đối với quê hương”.
Việt Minh