Khi điều tra về một chất, ta luôn phải hiểu biết 4 khái niệm quan trọng: công thức phân tử, công thức cấu trúc của chất là gì? đồng đẳng là gì? đồng phân là gì? đây là 4 khái niệm rất quan trọng trong hóa học hữu cơ. Về 2 khái niệm đầu tiên, chúng ta đã học và biết trong các bài trước, hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu 2 khái niệm còn lại.
Định nghĩa đồng đẳng, đồng phân
Đơn giản thì đồng đẳng là các hợp chất cùng dãy có cùng công thức tổng quát nhưng khác nhau một nhóm CH2, còn đồng phân là các hợp chất có cùng công thức phân tử nhưng khác nhau về công thức cấu trúc, dẫn đến tính chất hóa học khác nhau. Cụ thể như sau:
Bạn đang xem: Đồng đẳng là gì? Đồng phân là gì?
Đồng đẳng là gì?
Theo Wikipedia, “dãy đồng đẳng là một dãy các hợp chất (bao gồm cả hữu cơ và vô cơ) với cùng một công thức tổng quát, các tính chất hóa học tương tự do sự hiện diện của cùng một nhóm chức, và thể hiện các tính chất vật lý biến đổi dần dần dựa vào kích thước và khối lượng phân tử (xem phân tử lượng tương đối). Các hợp chất trong cùng một dãy đồng đẳng khác nhau bằng một hoặc nhiều nhóm CH2.”
Ví dụ: Dãy đồng đẳng của Ankan: metan (CH4), etan (C2H6), propan (C3H8), butan (C4H10), và pentan (C5H12)
Đồng phân là gì?
Theo Wikipedia, các đồng phân là các phân tử có cùng công thức hóa học tổng quát. Điều đó tương tự như việc coi chúng có công thức cấu trúc (công thức hóa học khai triển) khác nhau. Các chất đồng phân không nhất thiết có cùng tính chất hóa học trừ khi chúng có cùng nhóm chức.
Đồng phân có 2 dạng: đồng phân cấu tạo và đồng phân hình học
Đồng phân cấu tạo
– Đồng phân mạch carbon (mạch không nhánh, mạch có nhánh, mạch vòng)
– Đồng phân nhóm chức
– Đồng phân vị trí (vị trí liên kết bội, vị trí nhóm chức)
Đồng phân hình học
– Đồng phân cis – trans
Công thức tính nhanh một số đồng phân thường gặp
Các nhóm chức thường gặp và số liên kết của nhóm chức
Bài tập vận dụng
Câu 1: Trong số các chất: C3H8, C3H7Cl, C3H8O, C3H9N. Chất nào có nhiều đồng phân nhất?
A. C3H7Cl B. C3H8O C. C3H8 D. C3H9N
Xem thêm : 9 cây tắm thủy đậu hiệu quả và những lưu ý khi tắm lá cho trẻ
Câu 2: Hợp chất hữu cơ X có công thức phân tử C2H4O2. Tổng số đồng phân mạch hở có thể có của X là:
A. 3 B. 1 C. 2 D. 4
Câu 3: Cho các chất sau đây: CH2=CH-CH2-CH2-CH=CH2; CH2=CH-CH=CH-CH2-CH3; CH3-C(CH3)=CH-CH3; CH2=CH-CH2- CH=CH2. Số chất có đồng phân hình học là bao nhiêu?
A. 2 B. 3 C. 1 D. 4
Câu 4: Phân tích thành phần một ancol đơn chức X sẽ thu được kết quả là Tổng khối lượng của cacbon và hidro gấp 3,625 lần khối lượng của oxi. Số đồng phân của X là:
A. 3 B. 4 C. 2 D. 1
Câu 5: Số lượng ancol bậc hai, no, đơn chức, mạch hở là đồng phân cấu tạo của nhau mà phân tử của chúng có phần trăm theo khối lượng của cacbon bằng 68,18%?
A. 2 B. 3 C. 4 D. 5
Câu 6: Chất hữu cơ X có công thức phân tử C6H6 mạch hở, không phân nhánh. Biết 1 mol X khi tác dụng AgNO3/NH3 dư sẽ tạo 292g kết tủa. Số đồng phân của X là bao nhiêu:
A. 1 B. 2 C. 3 D. 4
Câu 7: Tổng số hợp chất hữu cơ no, đơn chức, mạch hở có chung công thức phân tử C5H10O2, phản ứng được với dung dịch NaOH nhưng không có phản ứng tráng bạc là bao nhiêu
A. 4 B. 5 C. 8 D. 9
Câu 8: Chất hữu cơ X (chứa C, H, O) có phân tử khối bằng 74 đvC. Số lượng các chất có cấu tạo mạch hở ứng với công thức phân tử của X phản ứng được với NaOH là:
A. 2 B. 4 C. 3 D. 5
Câu 9: Hiđrocacbon X có chứa 16,28% khối lượng H trong phân tử. Vậy số đồng phân cấu tạo của X sẽ là bao nhiêu:
Xem thêm : PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC LÀ GÌ? PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC KHÁC THỦ PHÁP DẠY HỌC NHƯ THẾ NÀO
A. 3 B. 4 C. 5 D. 6
Câu 10: Hiđrocacbon X có tỉ khối hơi so với hidro là 28. X có khả năng làm mất màu nước brom. Số đồng phân cấu tạo của X là:
A. 3 B. 1 C. 2 D. 4
Câu 11: Số lượng đồng phân cấu tạo có công thức phân tử C6H10 tác dụng với AgNO3/NH3 tạo kết tủa vàng là:
A. 4 B. 2 C. 1 D. 3
Câu 12: Chất X có công thức phân tử C7H8. Cho X tác dụng với dung dịch AgNO3/NH3 thu được kết tủa Y. Phân tử khối của Y lớn hơn phân tử khối của X là 214 đvC. Số đồng phân cấu tạo có thể có của X là:
A. 2 B. 4 C. 5 D. 3
Câu 13: Khi cho brom tác dụng với hiđrocacbon X ta thu được sản phẩm có tỉ khối hơi so với oxi bằng 6,75. Số đồng phân của X là:
A. 4 B. 3 C. 2 D. 1
Câu 14: Hãy cho biết có bao nhiêu đồng phân cấu tạo có cùng công thức phân tử C5H10?
A. 5 B. 10 C. 11 D. 12
Câu 15: Chất nào sau đây có đồng phân hình học?
A. But – 2 – in B. But – 2 – en C. 1,2 – đicloetan D. 2 – clopropen
Đáp án:
Sau khi đã tìm hiểu xong 2 khái niệm cơ bản là đồng đẳng là gì? đồng phân là gì?, tùy thuộc vào từng bài toán cụ thể, ta có thể dựa vào các điều kiện giả thiết để hạn chế các trường hợp có thể xảy ra, từ đó xác định số đồng phân một cách chính xác và nhanh chóng.
Nguồn: https://suphamyenbai.edu.vnDanh mục: Wiki
